|
– „Ҳамда ўша (ер)да унинг емишларини (яъни ер аҳлининг ризқу рўзларини) белгилаб-тақсимлади“, [41:10]
яъни унда аҳлининг озуқалари хусусиятларини «қилиб қўйганлигидир» Оллоҳ Таоло айтади:
إِنَّهُ فَكَّرَ وَقَدَّرَ
– „Чунки у (Қуръонни эшитгач, бу илоҳий Китобга қандай туҳмат қилиш тўғрисида) ўйлади, режа тузди“, [74:18]
яъни Қуръон ҳақида айтадиган нарсани фикр қилиб кўнглида айтадиган нарсага «тайёргарлик кўрди» деганидир. Оллоҳ Таоло айтади:
الَّذِي خَلَقَ فَسَوَّى ۩ وَالَّذِي قَدَّرَ فَهَدَى
– „У (барча нарсани) яратиб, расо қилиб қўйган зотдир. У (ҳар бир нарса учун муносиб йўлни) белгилаб, (у нарсани ўша йўлга) ҳидоят қилиб қўйган зотдир“, [87:2-3]
وَقَدَّرَ فِيهَا أَقْوَاتَهَا
– „Ҳамда ўша (ер)да унинг емишларини (яъни ер аҳлининг ризқу рўзларини) белгилаб-тақсимлади“, [41:10]
сингари Оллоҳ Таоло инсон, ҳайвондан иборат барча тирик мавжудот-ларга қондиришни талаб қиладиган эҳтиёжларни «қилиб қўйганлигидир». Ва:
وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ
– „Улар орасида юриш (масофаси)ни ҳам ўлчаб-белгилаб қўйдик“, [34:18]
оятида ҳам мазмун юқоридаги кабидир. Оллоҳ Таолонинг:
قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا
– „Дарҳақиқат, Оллоҳ барча нарса учун миқдор-ўлчов қилиб қўйгандир“, [65:3]
إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ
– „Албатта Биз ҳар бир нарсани (аниқ) ўлчов билан яратдик“, [54:49]
إِلَى قَدَرٍ مَعْلُومٍ
– „Сўнг у (сув-нутфа)ни маълум муддатгача барқарор қилиб қўймадикми?“, [77:22]
оятларида ҳам қадар тақдир ва вақт маъноларини ифодалаб келган. Оллоҳ Таолонинг:
ثُمَّ جِئْتَ عَلَى قَدَرٍ يَامُوسَى
– „Сўнгра (пайғамбар бўлишинг учун аниқ белгилаб қўйилган) тақдир бўлиб (бу ерга) келдинг, эй Мусо!“, [20:40]
оятида «белгиланган муайян вақтни» билдириб келган. Қадар сўзи ҳадисда ҳам Оллоҳнинг илми, тақдири маъносида ишлатилган. Абу Ҳурайрадан ривоят қилинганки, Расулуллоҳ с.а.в. дедилар: «Аёл опасининг юзига қайт қилиб, никоҳланиш учун унинг талоғини сўрамасин, чунки унга ҳам тақдир қилингани бор». Яъни Лавҳул маҳфузда Оллоҳ Таоло ҳукм қилиб билиб турган
49-бет
Бетлар: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 256 257 258 259 260